Lijst

Compilatiecorpus Historisch Nederlands 1.0 (CHN): narratieve teksten 1575-2000: holland_1572_jacobsz_1

<titel>
Dagboek Broeder Wouter Jacobsz
</titel>
Nae die tijt dat dese stadt van Amstelredam ontset was quaemen wederom verscheyde nieuwe maeren Der werden eerst geseyt dat Oudewater ende Dordrecht met Delft over waeren Men hoerde tot ander tijden datter Walen met practijck van tconincks wegen in Dort waeren gebrocht Wederom waeren der andere die van der Goude seyden dat tsij daerbinnen tegen malcander gesmeten hadde ende dat Jan Hey hadde geweest der catholiiken capiteyn Maer eylacie hoe breet ende hoe gemeen dese maren gespreyt werden het worde onder de hant altijt wuytsteeck ende fabele
Van Leyden ghinc oeck open spraeck dat sij an den graef Boshu versocht hadden vier vaender knechten om den goesen daermede wuyt den stadt te weeren Ende en hadde dat oeck gheen vervolch Ende dese famen werden altemets vernieut maer met wat te veranderen omdat het nieuwe schijnen soude maer vernamen noyt dattet waerachtich was Hoepten evenwel dat het voirboden waeren van diergelijck doer Goods gracie metter waerachticheyt te vernemen Ons lieve Heer doet in allen sijn gelieften
Opten dertichsten Augusti werden ons een brief vertoent die tot Aernem gescreven was Dese hiel inne dat verbij die stadt sekerlick gepasseert waeren seer veel oirlochvolcks in getale wel XIX duysent paerden ende meer als hondert vaendel voetknecht daer men of meenden dat in Hollant comen soude
Op den eersten Septembris lasen wij een missiif wuyt Utrecht gescreven die verhaelde hoe dat an den Raet van Hollant tUytrecht sijnde gescreven waeren veel missiven die vol waeren van vertroestingen ende onder als van veel oirlochvolcks
Op den anderden Septembris werde mij voer seker geseyt dat die van Nijmweghen an Amsterdam gescreven hadden haer congratulerende ende prijsende dat sij den gosen tegensgestaen hadden ende vertroestende mets voir sekerlick verhaelende van tcrijchsvolck dat oick daer gepasseert was
Op den derden van dese selfde maent ontfingen wij smorgens vrouch tijdinck vanBerghen in Henegouwen dattet sekerlick in soude sijn maer began nae die middach al wat te falgieren
Op denselfden morghen werden geseyt dat die stadthouder voerseker scriven hadde ontfangen hoe die ammerael in Vranckrijk van den coninck aldaer vermoert was met wel drieduysent van sijn anhangers Twelck al te blijden maer was want ons hierdoer hope rese datter onse vijanden doer gecrenckt souden sijn Onse lieve Heer mach alle dinck ende op hem is te betrouwen dat hij die sijne niet altemael sal laeten verdrucken
Sijn mede op dese morghen den derden Septembris tot Amstelredam levendich verbrant drie mennisten Och of die menschen wijs waeren ende hem van alle ketterie ofkeerde
Werden noch hier bij placaet geboden dat alle huysen noch staende voer die stadt binnen die vijftich roeden mosten afgebroken werden
Item dat die vertoghen waeren wuyt der stadt mosten wederom coemen
Ende mede dat men niet scriven noch brieven ontfangen most dat oeck niemant wuyt der stadt reysen most sij waeren borgeren sij waren ancomers dan bij expres consent van den burgemeesteren
Tmoet oeck gescreven sijn dat van Delft voer faem mede op desen dach bij ons vertrocken is van een die seyde dat hijt persoenlick gesien hadde van den pater der Cellebroederen van Delft dat een carnifex boel hem openbaerlick seer gegeselt hadde ende hadde dieselfde pater oeck op een cake gestaen Die sake was dat hij sommighe opgemaeckt hadde dOude Kerck met hem an stucken te smiten ende seker silverwerck als kelcken cyboriën ende diergelijc te vervoeren ende wech buyten der stadt te brenghen
Hier is mij op desen dach wat troest gecomen doer een missive van ons prior van Syon waermede hij mij plaets beteykende daer ickhaelen soude die somma van XXIIII R gl die ick hem eertijts geleent hadde maer most die bode daervan gheven een R gl lek verwacht verder ons liefs Heeren gracie dat hij mij noch wederom gewaerdich te keeren tot mijn volck ende mijn arme verstroyde broederen ende susteren
Op den vierden Septembris sijn die crijsluyden tot Amsterdam bij malcander geweest ende hadden bij hem den geweldigen provoest met die andere capiteyns van Utrecht om spitsrecht te doen Sij waren lange bij malcander ende hielden raet wel over die drie uren maer die gevanghen creghen gracie ende worden niet gedoot Och Heer verlicht ons in onse sinnen dat wij ymmers niet en dwaelen in sulcke verdwaeltheyt waerinne soo veel menschen op dese tijt gevallen sijn Om het wuytwendich als neering of desergelijck wordt dat geloof ofgeghaen Als die menschen maer persuasie ontfanghen hebben van wuytwendige vriheyt ende priveel welvaert soe ist haer voor niet geweest dat Goods templen vernielt werden die heylige beelden gebroken werden Goods dienaren als priesteren religiosen ende oprechte catholike veracht verjaecht gespilgeert ende deerlick vermoort werden ende te laetsten oick Goids diensten ende die hoochwaerdighe sacramenten verhindert gelastert ende scandelick misbruyckt vertreden ende nae haer duncken te niet gedaen werden Wie sal hem van deesghelijck overdadige verblintheyt toch in toecoemende tijden niet verscricken als men dese selfde sal indachtich wesen Sij sweeren den coninck ende lasteren ende wederleggen sijn placaten Sij seggen hem te wesen des conincks capiteynen ende stadhouderen ende vernielen mit roeven met moerden ende met branden alle des conincks sijn landen Sij willen tlant wederom brenghen tot sijn oude privilegie ende vrijheyden ende men vernam noyt meerder slavernie ende bedwanck dan int gunt sij anrechten Dees menschen sijn gebrocht tot deese overdadicheyt om nering te hebben om van Spaengers vrij te sijn ende den tiende penninck te ont-comen Hieromis God verlaten dese dinghen sijn waerdiger geweest dan die treffelicke sacramenten dit is liever toegelaten dan men des conincks soudaten tot onser assistensie tegens roevers ende moerders gesonden wilden ontfangen Ende wat isder gesciet God heeft ons verlieten Die graciën der heyliger sacramenten sijn ons ontrocken Ende en hebben alleen niet verwerft tgunt wij versochten maer sijn verder in veel meerder benautheyt gevallen Die neering als die voerheen yet was nu is die geheel verbannen In de plaets van de Spaengers die ons vrienden ende weynich waeren die oeck maer een weynich tijts bij ons geduert souden hebben sijn nu tot onse last onse dootvijanden in soe groete getaele met vreese dat wij van die niet en sellen ontlast werden of wij crighen wederom andere in de plaetse Nu voerts en betalen wij alleen niet den tienden penninck maer oeck meer als die anderde want menige al haer goet hierdoer quijt werden Voirts die benautheyt ende onvrijdom daer dese menschen nu toegecomen sijn om vrijdom te hebben blijckt al te seer daerinne dat in dese tijt soe waer dese oproerders sijn tsij te stede ofte op die platte landen ygelick bedwonghen wordt hem in sijn woenplaets te behouwen sonder buyten den steden te mogen gaen ende ontfanghen interdicten op penen van lijfstraf niemants brieven te lesen ende oeck gheen te scriven moeten mede soe dickmaels overnacht ende overdach waeken ende wacht houden dat hem tselfde veel te swaer ende te lastich valt Ende wat groeter verdwaeltheyt dat daert aldus bij ygelick daer overrompelinck geschiet bevonden wert te gheschien datter nochtans evenwel soe veel bevonden werden noch te wenschen om oeck over te sijn Ten is claerlick anders niet dan dat die menschen om swaere groete voirgaende ronden geplaechtwerden in haer verstandt sulx dat sij groete slavernie ende andere benautheyt gelijck als is dat een wesende sijn selfs rijck ende welich subitelick valt in voechdie van verwerrede ende verkeerde menschen beroeft van tgunt hij heeft rekenen voer doechde genuchte ende welvaert Ick roupe int ancien van dit noch even hartelick "Och heere verlicht onse sinnen dat wij immers niet en comen tot alsulcke verwerltheyt"
Op den vijfden Septembris sijnder seven gehanghen in den Reguliershof ende tworden gedaen van des stadhouders weghen omdattet gosen waeren ingebrocht ende gevanghen van den crijsluyden die wuytgelopen waeren Die heer sij haer genadich ende bermhertich Amen
Die passagie nae Utrecht is op dese tijt wederom heel veylich geweest soedatter schuyten ende waghens ghins ende weder onbecommert voeren O lieve Heer wilt toch wuyt dijne ingeboren natuerlicke goetheyt ons vergunnen dat wij die ander passagiën ygelick tot die sijnen oeck mogen geopent vinden tot u groete glorie
Nu tot approbatie van de benautheyt daer ick rechtvoer of geroert hebbe doet genouch dat ick op desen dach reken verder dan vijf weken daer-inne mij niet altoes van der Goude gebotscap en is oeck hoeseer ick daernae gehoept ende vernomen hebbe Ick hadde int aldereerst naedat ick tot Utrecht gecomen was gescreven twee brieven een tot ons convent ende dander tot procuratrix van dAgnieten Dit werde vernomen ende heeft hierom die procuratrix voirn veel moeten lijden Ende alsoe mij noch niet bekent was van haer gescienisse soe hebbe ick haer wederom gescreven souckende an haer tgunt te bestellen dat mij van mijnsselfs ende van ons convents wegen docht nootlick te sijn Ende is hierdoer wederom in sulcke last gecomen dat men haer dreychde met hanghen Derde mael noch niet wetende watter doens waer hebbe ick haer bij mij ontboden om met die mont te bestellen tgunt ick sach dat ick doer gheen brief en vercreech ende is die goede meyt tot mijnrebegeerten op reys geslagen met een schuyt daer sij een daelder voer belooft hadde maer werde wederom gehaelt met sterck verbod van swaere dreygementen dat sij haer niet vervorderen en soude om an mij veel te reysen
Ick hadde oeck an Aluydt Zanders mijn lieve nicht gescreven maer en hebbe noyt vernomen of sij mijn brief ontfangen heeft Ende verder verhoerende dat binnen der Goude twee meysens opgehanghen waeren alleen om des willen want sij bevonden waeren enige brieven overgebrocht te hebben dit is geweest mijn oersaeck dat ick zeder die tijt tot noch toe niewerts gescreven hebbe dan tot Utrecht Dit is bij mij ofte die mijne geschiet ende anderen veel meer is niet min maer wel groffelick swaerder ende meerder geboert Ygelick siet hierinne wat dat is die vridomme die doer den heyligen kerck te lochgenen ende den coninck ontrou te sijn vercreghen is Ende wie soude eertijts sulx connen verdregen ende geleden hebben Och die Philistinen die den oghen Sampson wuytstaken die hebben ons vanghende mede verblint ende sijn hierdoer in desen arbeyt geraeckt Jhesu siit neder Christe ontfermt u onser Heere en gedoecht niet dat u dienaers gelastert werden alsof sij u dienende van u niet bescermpt mochten werden Ghi sijt die aldermachtichste daer wij niet an en twivelen Wilt alleen ende wij sijn vertroest
Op den sesten dach van September sijn bij mij gecomen mijn nichte Apollonia Claesdochter met Anna Zandersdochter religioes van sint Agnietenconvent ter Goude
Op desen dach hoerde ick dat Willem Adamsz opentlick seyde dat niet te twivelen en stonde of in Hollant soude alle dinck wel gheslecht wesen binnen een maentijt harwerts overmids menichte van crysluyden die int lant comen soude Maeren quaem die troest niet mendallen overeen met die ander tijdinge die an ende an op dien dach vercondicht werde Och daer werden soe swaeren dinghen vercondicht dat der doechtsamiger
harten al heel verscrickten
Tslot van die dachvaert tot Haerlem was dat men Amsterdam wederom bespringen most ende den hals ofsniden soe wie men vonde maer sonderling den papen ende den monicken
Der quam tijdinge dat Machlen over was an de gosen ende dat daer gevangen waeren twee bisscoppen die schout met sijn soon ende oeck een burgemeester vandaen
Die clercken van Loven warden gescheyden ende reysden ygelick nae huys sulx vertelden clercken van Loven tot Amsterdam gecomen
Men hoerde oeck dat die leger voer Berghen in Henegouwen opgebroken was
Somma desen dach is gheweest een dach van groeter ijsinghe voer allen goeden menschen waer tegens alle dese turbele angerecht wert soedat schene of God die Heere gehelick sijn hant hadde ofgetoghen van sijn dienaeren met opelick te kennen gheven dat hij haer den wreeden honden te voeren gaef sonder hem te willen helpen Och Heere ick hebbe gesondicht tegens u godlicke mogentheyt ende daerom sorge ick dat ons overcomen alle dese quaden Maer Heere ist mijn scult sulx ick vrijhartelick beken dat het is wilt dan mij straffen alleen ende laet niet toe dat andere goede harten aldus gedreycht werden met dusdanighe bederfnisse Ymmers weest genadich over mij ende over allen anderen die nu dus deerlick benaut sijn ende toent nu den propheet waerachtelick gesproken te hebben dat ghi in den hoghen sijt een seer wonderlick Heer als zijn wonderling des zees opheffingen Doet nu mede soe ghi altijt gedaen hebt vertoenende u meestebermherticheyt alst schijnt dat ghi aldermeest vertoernt sijt Van dijne godlicke macht en twivelen wij niet alleen bidden wij dat ghi die wille hebt om ons te vertroosten want als wij die hebben dan soe en sal ons niemant mogen bescadighen Ende waerom sijn wij aldus verslaghen wat maeckt ons dus droevich O hart betrout den Heer ende in hem werpt alle u gepeyns ende alle dinck sal seer wel sijn Die historiën van Sennacherib van Holofernes ende van den hovaerdighen Aman behoeren ons hier gestadelick te verstercken met kennisse dat die hoge God niet wanckelber en is maer altijts blijft eenformich een verdrucker van den hovaerdigen ende een voerstaender verlosser ende vertroester der oetmoedige die in hem hopen
Sennacherib Heer was nae menschen verstant onwinlick ende een engel alleen heeft alle sijn heer verstroyt ende vernielt Men hoerden noyt soe forsch yemant spreken met dreygementen van die van Betuliën altsamen te vermoerden als gedaen heeft die hovaerdige ende wrede Holofernes ende hem heeft veroetmoedicht een vrou alleen wesende weduwe Judith genaempt die doer dien - want sij in den Heer hoepte - Holoferni niet alleen tegens en stonde om sijn quaet opset te effectueren maer oeck hem tot sijns naems ewige scande in sijn bedde heeft vermoert
Ende die opgeblasen Aman hadde al placaet wuyt doen roupen dat men op een besetten dach ende ure alle den Joden soude vermoerden ende heeft dalmogende God sijn macht getoent niet alleen in te beletten dese swaere ende groete overdadige moert maer heeft hij oeck die gekeert tot derghenen vernielinge die dit spul wuytgestelt hadden want Aman met sijn volck selver gehanghen werde als die Joden wonderlick verlost waren Och Heere dus wilt mede nu doen tot glorie van dijn godlickennaem ende vertroestinge dijnre dienaeren opdat die boosen niet en comen tot spiticheyt ons verwijtelick ansprekende "waer is u God Laet hij u helpen soe verde als hij wil maer hij en kendt u niet Wij sijn sijn volck ende daerom hebben wij dusdanige victorie soedat wij niet en beghinnen of het prospereert ende vordert onder die hant" Dit gedoocht niet lieve Heer dat die boese spreken maer toent sulx an ons dijne ongemeten goetheyt dat sij beschaempt werden ende opentlick bemercken dij sulx te wesen dat niemant God is dan ghi alleen ende dat ghi oeck onse God sijt Amen
Op den sevenden dach van dese maent is vervolch gehoort van de voirn quade tijding ende is verswaert mids dat daerbij geseyt worde dat oeck Diest ende Tyenen in waeren
Men hoorden oeck murmuratiën op den hartoch Alva sijn tyrannie die geseyt werde dat hij op dese landen hadde geëxerceert welcke murmuratiën al tendeerden tot exacerbatie teghen den coninck om verder te refalteren sonder anschouwe te nemen op de swaricheyden den refalteerden
over thooft hangende ofte daer sij tegenwoerdelick mede gequelt werden Wuyt dese groete swaere ende seer dreigelicke rumoren neeme ick lieve Heer niet anders dan dat ghi wuyt sijt om dijn wonderlickheyden ons bekent te maeken dat ghi ons tempteert ende oefent siende of wij dus Beoefent sijnde u oeck trou bliven Ende dat ghi nu voer hebt nae dusdanige tribulacie ons wederom sonderling te vertroesten mids ons nae soe groete vrese van bangicheyt ende swaericheyt wederom te versien van ghehele ontset ende verlossinghe gemerckt ghi o wonderlicke God goet sijt machtich sijt ende oeck willich bent om dijne anroupers te helpen O Jhesu anhoert mijn gebet ende gunnet dat soe ick aldusdanigen hope tot u drage dat ickt metterdaet ondervinden mach ende hierdoer oersaeck vercrijghe om overal te vercondighen u mogentheyt die toch onwuytsprekelick is ende wij soe voerts gedwongen werden tot dijn onderdanichey
Op onser Vrouwen nativitas dach ist geweest dat ick mij des morgens vrouch sonderling bedrouft ende benaut gevonden hebbe soedat ick mij doer groete wemoedicheyt niet en wiste te gelieden ende oeck daerom al vrouch te twee uren opt bedde niet dueren mocht Mijn quam voer die groete desolaetheyt van mijn broederen die ygelick sijns weechs liepen ygelick een fabele scerp wetende waer sij hem keeren souden Ick over-docht die deerlicke vernielinge van onsen inboel ende dissipatie oft verderfinge van ons convent wesende ons woenstede Wuyt mijn memorie en tonde ick niet stellen die sware periculen van mijn volck daer sij in staeken besorcht sijnde dat sij bedurven verleyt ende tot dese groete verdwaeltheyt gebrocht souden mogen werden Het was mij te laetsten soe hart om in te sien die groete verscheydinge waerdoer ick mij verhindert bevonde van mijn lieve vrienden te sien ofte spreken dat ick dat niet wuytspreken en mach In overdenckinge van alle dese dinghen riep ick tot onse lieve Heer hem biddende dat hij toch wilde nedersien om mijns ende onser allen te ontfermen Ende sonderling hiel ick onse lieve Heere voer dat hij wilde soe bij ons doen als die propheet David tot des Heeren glorie wuytroupt hem geschiet te sijn dat hij verhoert werde van God in dien tijden als hij beswaert sijnde ende hem benaut vindende beghaf om den Heer an te roupen "Och Heer" sprack ick "laet mij tot glorie van u soe ick als David in bangicheyt sij oeck met David waerachtelick als diet ondervonden hebbe wuytroupen Als ick getribuleert werde hebbe ick geroepen tot den Heer ende hij heeft mij verhoert Dit is dan die oefeninge dien ick dede op dese hoochtijt van onser Vrouwen
Onse lieve Heere verleene ons dat mijn gebet verhoert werdt ende dat soe tgunt op desen tegenwoerdigen dach geschiet is in Marië ons liefs Heeren moeder haer geboerte waerdoer den menschen die haerder ellendicheyt kennisse of hebben sulcke vroechde is opgeresen als die in duysternisse ritten verhoegen doer opghanck van sonne maen ofte sterre ons mede met dese hoechtijt gegunt wert desgelijcks te vernemen als die Joden in de tijt doen hem kennisse quame van veranderinge der placaten die tegens hem gegeven waeren ontfinghen
Op desen dach is wederom wat goet tijdings alhier verspreyt sulx dat mij het anhoeren van tselfde dede peynsen dat des Heeren goetheyt mijn voirscreven arme gebet niet en hadde versmaet Der werden verhaelt van tgunt voeren gescreven is beroerende dadmyrael in Vranckrijck dat be-halven die driedusent noch wel sesduysent mannen verslagen waeren ende dat voerseker die coninck van Navarre gevanghen was Ick hoerde van de schoudt dat hij waerachtelick niet en twivelde of alle voervluchtighen binnen een maent tijt openinck souden hebben om ygelick tot die sijnen te mogen comen Men sprack van Bergen dattet al beschoten was soedat mer met waghens wel doer mocht ende tsoude eerstdaechs bestormpt worden
Tot Haerlem was placaet wuytgeropen van des prinschen weghen soe als men seyde dat men die goodshuysen ende die geraseerde kercken wederom soude restaureren ende het silverwerck den kercken benomen wederom soude restitueren
Van Enckhuysen sprack mij een die daer vandaen quaem ende seyde hoe die gemeente daer al heel twistich ende tweedrachtich waer wesende in groter benautheyt als die hem berooft vonden van als wesende sonder geit ende alle welvaertO Heer vesticht ende gheeft toch voertganck tgunt tot hope van verlichtinge dijnre beminres vertelt ende opgeheven wordt verdruckende denghenen die haer tegen dijne geheylichde onwaerdelicken verset hebben opdat U heylige naem hierdoer glorioselick gepresen mach werden Gedenckt dat wij u scepsel ende u maecksel sijn Al hebben wij swaerder verdient u goetheyt betrouwen wij toe dat ghi nochtans ons niet al vernielen en wilt Och doet ymmer met ons nae dijn vaderlicheyt alsoe ghi ons vader sijt Ghi weet ons ellendicheyt dij is wel bekent onse cranckheyt ende altijts sijn wij u sceppinge Doet bidde ick noch met ons bermhertelick werckt in desen turbele wonderlinck want ghi dies machtich sijt ende dijnen wille niemant wederstaen en mach Dit is alreliefste Heer voer dese tijt mijn oetmoedich versouck an u seer hoege mogentheyt Gunt voerts om te scriven tgunt troestelick is tot onser die eylacie nu ballingen sijn sonderlinge vertroestinge
Maer o mogende God wat is dit Ick hebbe dus oetmoedelick an u versocht om te hebben materie van scriven tgunt vertroesten mocht ende eylacie ick verhoere tgunt bovenal te bescreyen is
Op huyden den negenden Septembris werdt mij geseyt dat ter Goude soude gehanghen sijn een ofte meer reguliers om saeken van oproer
soe die raubauwen den doochtsamen lichtelick lasteren Wat sal ick dencken Ick hope dattet valsch wuytstel is maer sorghe evenwel mendallen seer alsoe sij om sulx te doen seer gheneycht sijn gelijck genouch blijckt int vermoerden van soe menich ewich goet priester int hanghen van soeveel religiosen als minnebroederen cathuseren ende oeck regulieren bij namen die wij gekent hebben broeder Joost cathuyser ende broeder Gerrit regulier van Blocken Och heer waerom henghet ghi ditMaer wie sijn wij die ons ondervinden a te weten ofte te gronderen dijne wercken Wij loven u wij prijsen u in alle tgunt u goedertierenheyt in allen desen heeft angerecht Want wij toch bekennen moeten dat soe wat ghi doet ghi tselfde rechtvaerdelick ende met een goet oerdel doet Tis ongetwivelt soe bij ons misbruyckt in onse ongescickt leven dat wij in allen ons noch overgegaen is niet anders mogen peynsen of dencken dan dat wij vaderlick in bermherticheyt gecastijt sijn Ghi sijt ons vader ghi sijt ons scepper ghi sijt oeck ons eenich toevlucht Ende hoe soudet ghi dan anders met ons doen willen dan goetlick Och Heer gunt ons sulx als wij met u te betrouwen van u versoucken Castijt ons maer vernielt ons niet Slaet ons maer doedet ons niet Ende als ghi ons gestraft hebt in u bermherticheyt dan wilt wederom indachtich werden dijns goetheyts ghevende dijnen godlicken naem glorie ende eer Twelk dan bevonden sal werden als ghi den bosen laet verdwijnen ende dijnen oetmoedigen wederom tot genade ontfanget Och Heer wanneer Heer siet neder
Op den tienden Septembris is noch bij mij gecomen mijn seer lieve nicht Aluydt Zandersd religioes van sinte Margrieten Dese haer reyse heeft Jhesus der maechden croen sonderling gevordert Sij scheyde van der Goude den achtsten des voirn maendts ende quam ten voirs daghe binnen Amstelredam met een turfscip leggende int voerungel Doer verscheyde goesen viel haer passagie ende was oeck onderweechs gelogiert ten huyse van een die oeck der goesen soudaet was ende ten selfde tijde thuysquaem maer haer en dede nyemant enich verdriet Dese soudaet spraeck in anhoeren van Aluydt voirs dat hem tgoesen tegensstonde omdat hij sach dattet al raubauwerie ende scelmerie was Seyde mede dat hij hem tot den papenknechten begeven wilde wanthem gheen anders soudie toegeleyt en werde dan tgheen sijselver met steelen ende met roeven wisten te haelen Een goet vroutgen was die dese mijn nichte sonderling hulpe dede om onbescadicht over te comen ende noomden malcander moy ende nichte om sulx den raubauwen met cloucheyt te ontcomen Somma het overcomen van haer was heel voerspoedich ende wel - nae dese tijt te spreken - maer quam armelick met een habijt sonder verscoening te hebben voert wesende als waerlick Dese heeft ons seker tijding gebrocht van der Goude daer sij ons al te swaere dinghen of heeft verhaelt Aldereerst seyde sij tgunt ons wat trooste dat tgunt ons gebootscapt was van het hanghen daer of wij voerens geroert hebben falgeerde maer verhaelde dat ons broeder die pater van den Magdalenen gevangen lach om reden dat men hem anseyde dat hij behulpsaem geweest hadde Dirrick Cornelisz rentmeester wuyt den stadt te crijghen ende te brengen ende mede dat hij weetich waer van seker verraet tegen den goosen van den catholiken bij een cappiteyn wuytgeset Dit en was mij gheen groete genouchte om hooren maer maetichde die alderswaerste bedrouftheyt dien ick voerens ontfangen hadde soe wuyt die faem vant hanghen mijnre broederen als van sijn prediken op der calvinisters manier alsoe mij hierwuyt genouch mocht blijken dat hij met desen raubauwen niet al te wel en mocht staen die haer tegen hem alsoe versetteden Ende waer veel eerlicker ende saliger voer hem ende onse collegie dat hij om doochde wil - sulx toch is het tgheen waermede hij gelastert wert - in tribulacie bleve ende oeck ongenadelicken gehandelt werde dan dat hij in groete eere bij hoerluyden opgetogen werde wesende hoerluyden predicant O Heer gheeft dese goeden heer gracie dat hij andere doer goede godlicke ende eerlicke middelen ontcompt deser boeser haer tyrannie ofte dat hij met stantachticheytvan patiëntie ende een goet vast geloof ontfanget lijdet ende draget tgunt u verhengenisse is dat hem overcoempt
Van ons heer Adriaen seyde sij mede dat hij rentemeester was van den goederen des convents van Poel
Item dat sommige van ons broederen hem armclick in ons convent noch behielden ende dat heer Harman Jacopsz hem hierinne seer godlick ende eerlick droech levende wuyt hetgheen sij vercocht hadden ende tsamen bij brochten Heere stort u godlicken gheest in dijn dienaeren waerdoer sij wijsheyt ende macht ontfanghen om gesien hebbende wat hem best gedaen is tot haerselfs ende onscs heel collegie nut oirber eer ende salicheyt sij haer schickcn mogen tselfdc te doen ende te bestellen ende dit al tot lof ende glorie van dijnen godlicken nacm Noch seyde dese Aluydt Zanders voirn van die swaere ondrachlicke henautheyden daermede gequelt worden alle conventen ende catholiike menschen soe int houden van soudaeten in scatting te gheven ende mede van malcander niet te moeten toespreken mids oeck tofhouden van Goods diensten ende die heylige sacramenten Mede vertelden sij onder alle anderen datter alle ordinantie te niet was dat nyemant welvaeren hadde ende dat ygelick sijn goet tot niet liep ende bijster werde Dese ende desergelijck swaere maren seyde ons dese mijn voirn nichte Onse lieve Heere verleene die sijne paciëntie soe langhe hem gelieft dat hem dit lijden bedwinckt ende hier teynden salighe vertroestinghe Amen
Op desen selfden dach was tijding dat van des conincks soudaten ge-commen waeren in Loven ende dat die knechten oeck vermeerdert waeren in Antwerpen