Compilatiecorpus Historisch Nederlands 1.0 (CHN): narratieve teksten 1575-2000: holland_1698_rotgans_1

<titel>
Wilhem de Derde
Aan den Lezer
</titel>
IK hebbe my verstout de wondere daaden van dien grooten Koning Wilhem den Derden schoon deze hooge stoffe de penne van een ervarener Dichter vereischt in Heldendicht te beschryven Eenige Grieken en Latynen bedienden zich eertyts van verdichtselen om de Helden of t krygstoneel te voeren Maar ik hebbe deze waarachtige geschiedenisse zo vol ongehoorde dapperheden kloekmoedige herstellingen van Vryheidt en Godsdienst en wonderbaare gevallen die het geloof van den nakomeling in twyfel zullen stellen tot het voorwerp van myne bezigheden uitgekeurt
De liefde tot dien wytberoemden Vorst de hooge achting van zyne ongemeene hoedanigheden en tedere zucht voor myn Vaderlandt door zyne wapenen in de vorige jaaren vrygevochten en het geweldt van den Franschen Koning Lodewyk den XIV ontrukt hebben my aangemoedigt Voeg hier by de gedachtenisse van die nooitvolpreze Vorstin Maria de Tweede wier zalige ziel zich in deewigdurende vreugde verlustigt terwyl de gansche waereldt in rou haar lykasch met traanen besproeit
Om nu deze ongemeene stoffe niet op een gemeene wyze en als een Rymkronyk te verhandelen hebbe ik naar myn vermogen de regelen van een Heldendicht gevolgt daarom begint myn gezang niet met de geboorte van den Heldt maar ik voere den verliefden Veldtheer eerst naar de kust van Engelandt om Prinses Maria ten huwelyk te verzoeken daar de Teemsgodin op t prachtigst versiert den Vorst tracht te verwelkomen maar vindt hem slaapende en verhaalt ondertusschen aan haaren Waterstoet de zeegevechten onder zyn beleit voorgevallen Ook hebbe ik my van voor zeggingen het Heldendicht eigen bedient zo wordt Neptunus van my spreekende ingevoert die den Vrede met Engelandt de zeeslagen tusschen de Hollanders en de Franschen by Messine en de doodt van
den Admiraal de Ruiter spelt En om niet historischer wyze en vervolgens te gaan worden in het tweede boek na de huwlyksplegtigheden op het vorstelyke bruiloftsfeest de gevallen van de voorige jaaren de Heldendaaden van den Zegenpraalenden Wilhem en zyn geboorte verhandelt
Indien Krygsbeleit en Dapperheit myn Heldendicht luister byzetten niet min heerlyk vertoont zich de Huwlyksliefde de hooftstoffe van myn Heldendicht een huwelyk op de deugden gebout een huwelyk dat den waaren Godsdienst tegens t geweldt der vyanden verzekert Nooit heeft de bruiloftstoorts der Ouden met grooter glans gescheenen dan deze die alle nevels van vervolgingen zwarigheden en elenden den Belyderen van den Hervormden Godtsdienst beschoren opheldert
Indien o gunstige lezer myne wapenklanken en krygstrompetten op den rookenden Oceaan of in t midden van het bloedig oorlogsveldt gesteeken uwe ooren verveelen indien de bliksems der veldtkortouwen te fel in uwe oogen schitteren zie de Vredezon met heerlyker glans uit een zee van heldenbloet verryzen en haare vruchtbaare straalen door gansch Nederlandt verspreijen Zie de viertoneelen door de geslaakte steden van t Vaderlandt ontsteeken en de vreugdevlammen de burgerlyke traanen by gansche beeken onder t juk van Vrankryk uitgestort van de straaten opdroogen
Verlustig u ook met de zoete toonen der liefde zie den Heldt die yder overwint door de schoonheidt en deugden van Prinses Maria verovert Gelei het Vorstelyk Paar naar den tempel daar zelf de Godtsdienst het heilig offervier op t echtaltaar ontsteekt
Volg Maria met uwe gedachten daar zy den zegepralenden Heldt na zo veel krygsgevaren uit den Veldtslag wederkeerende te gemoet treedt omhelst ontwapent en zyn kruin met een krans van vredepalmen gevlochten versiert Verwonder u ook over dedelmoedigheidt van deze onvergelykelyke Amazoone die al zuchtende den dapperen Echtgenoot tot bescherminge van t hervormde geloof aanmoedigt den helm op t hoofd zet en t harnas met haare traanen bevochtigt aan de leden gespt
Laat de vroomheidt en Godvruchtigheidt van dit Koninklyke Paar u leeren het zelve spoor te volgen en nacht en dag voor Godts Heiligdom te waaken Maria slaafde in haar leven met de kroon op t hoofdt voor de vryheidt van Godts kerk Vorst Wilhem vergezelschapte haar en volhardt noch dagelyks in die Godsdienstige bezigheden Wat kan u meer opwekken als het voorbeeldt van deze groote Personaadjen maar ik laate deze pligt van vermaaningen den Leeraaren aanbevolen en spoede my om in weinge woorden u myn oogmerk te verklaaren
Ik hebbe het leven van dien Grootmagtigsten Vorst voor zo veel domstandigheden my bewust zyn in dit eerste deel tot de kroninge toe beschreven Nu is myn voornemen in een twede deel onder Godts zegen de banieren van den Koninklyken Veldtheer te volgen en myne oorlogstoonen met den Vrede die alrede met een vriendelyk gelaat Europe toelacht te besluiten Neem genoegen en vaar wel