Lijst

Compilatiecorpus Historisch Nederlands 1.0 (CHN): narratieve teksten 1575-2000: holland_1879_emants_1

<titel>
Een avontuur
</titel>
Toen hij uit zijn slaapkamer in zijn nette salons trad waar de stralen der Septemberzon vroolijke glim- en kantlichjes op het porseleinen ontbijtservies tooverden viel zijn blik terstond op een aangekomen brief die naast zijn Handelsblad lag Een brief behoorde niet tot de alledaagsche verschijnselen in zijn leven Een man van zaken was hij niet en evenmin als hij ooit iets bijzonders aan bloedverwanten of kennissen te schrijven had kwam het in dezen op hem met vragen lastigtevallen of met vertrouwelijke mededeelingen te vereeren Men vermoedde vrij algemeen voor zoover men zich met hem bezighield dat hij de leer huldigde uit het oog uit het hart en zonder dat dit vermoeden tot zekerheid was gerijpt beijverde zich iedereen deze zienswijze wederkeerig op hem toetepassen Wie hem kende mocht hem gaarne lijden omdat hij goedhartig was en niemand in den weg stond wie hem niet kende koesterde geen verlangen zijn kennis te maken
Indien gij t hem vdgevraagd hadt zou hij dit alles u zelf bekend hebben Hij zou u verteld hebben dat er reeds meer dan veertien duizend zonnen over zijn hoofd waren heengesneld die hem even weinig gebracht als ontnomen hadden en dat hij zich thans in het juk van enkele hardnekkige gewoonten had gekromd omdat zijn bestaan nooit door een groot doel beheerscht was geworden Zijn leven was aan een beekje gelijk geweest dat van een kleinen heuvel afstroomt geen enkele rots ontmoet om tegen optebruisen en eindelijk in een moeras verloopt
Er was een tijd geweest dat hij een ander kleurrijker beeld van zichzelven vormde maar hij had zich leeren kennen en toen was de begoocheling verdwenen Aan dit ontwaken uit zijn jongelingsdroom knoopte zich de eenige belangwekkende herinnering vast die zijn leven rijk was Hij hield er niet van in herinneringen te leven maar het schrift van den brief bracht hem die eene weer met geweld voor oogen Terwijl zijn blik op dit bekende handschrift rustte zonk hij met het hoofd op de hand geleund in zijn leuningstoel neder de oude beelden rezen uit hun doodslaap op en de herinnering voerde hem zestien jaren terug
'Vingt minutes darrêt' kondigde de conducteur aan toen op een der banen die Frankrijk en België verbinden de trein voor een grauw bestoven perron stilhield waarop een log onvriendelijk stationsgebouw troonde dat zijn oorspronkelijke kleur reeds lang vergeten had onder de laag asch en roet waarmêe de schoonste uitvinding onzer eeuw bezig is de geheele wereld te bedekken
De bestoven reizigers haastten zich hunne gevangenissen te verlaten en menigeen was al de donkere zaal binnengetreden die zich den naam van buffet aanmatigde toen een beambte van den goederen-wagen haastig van portier naar portier liep met luider stem den eigenaar van den koffer No 49 van Mezières roepend
'Ici' klonk het eindelijk uit den mond van een jongman met donkerblonden knevel die juist gereed stond zijn eerste klasse 'fumeurs' te verlaten
Het bleek dat van No 49 bij het overpakken de bodem was uitgezakt en den gelukkigen eigenaar werd in bedenking gegeven den trein te verlaten zijn koffer te laten oplappen en s nachts met den volgenden expres zijn reis te vervolgen De stations-chef verklaarde zich bereid het biljet voor dien trein geldig te maken
Allesbehalve gesticht door deze tijding liet de jonge man zich menig hard woord ontvallen over de ruwe onhandigheid der beambten die er een waar genoegen in schenen te vinden de hun toevertrouwde goederen zooveel mogelijk te beschadigen Dit had echter geen ander gevolg dan de driftige opmerking van den beambte dat men den versleten koffer niet eens als passagiersgoed had moeten aannemen -
Ofschoon onze reiziger het weinig steekhoudende dezer redeneering voelde berustte hij in zijn lot eensdeels omdat hij inzag welke gevaren zijn goed bedreigden wanneer hij op voortzetting van de reis aandrong meer nog om andere redenen die wij aanstonds zullen leeren kennen
Hij keek nu naar een drager uit die het wrakke omhulsel voorzichtig naar een dichtbij gelegen hôtel kon brengen
De stations-chef was zoo vriendelijk ook hierin behulpzaam te wezen en beval het Hôtel du Jet deau als het dichtstbij gelegene aan
De drager schoof den koffer op zijn handwagen en geleidde den reiziger naar het hôtel dat inderdaad geen vijf minuten van het station verwijderd vlak aan den ingang lag der onooglijke stad
Het geheele ongeval scheen dus te zullen neerkomen op een oponthoud van een halven dag want in den nanacht zou wederom een trein in dezelfde richting het plaatsje aandoen
Wat konden die weinige uren beteekenen voor iemand die op zijn lange reis al zoovele dagen had vermorst
Onmiddelijk na zijn promotie had George van Doerhoven voor onbepaalden tijd van zijn moeder afscheid genomen met plan het een en ander van de wereld te gaan zien voordat hij de verkregen kundigheden en het heldere hoofd waarmêe de natuur hem bedeeld had in de eene of andere landsbetrekking aan de maatschappij dienstbaar maakte
De uitdrukking de wereld zien is voor zeer verschillende opvattingen vatbaar De geschiedvorscher die van land naar land trekt om met eigen oogen de terreinen te aanschouwen waar de volkeren hunne dramas hebben afgespeeld de kunstenaar die onder een anderen hemel dan dien van zijn vaderland een dankbaarder stof voor penseel of pen hoopt te vinden de leeghoofdige die zijn verveling denkt te verdrijven door een panorama van nieuwe beelden snel aan zijn blikken te laten voorbijglijden allen duiden hunne uiteenloopende doeleinden aan met hetzelfde de wereld zien
Georges doel was het zeer begrijpelijke van een jong gezond en vermogend man hij zocht avontuur
Waarin dit moest bestaan was hij zich slechts in zooverre bewust als het woord avontuur hem tamelijk zinledig toescheen wanneer er geen vrouw in betrokken was
Met de hedendaagsche manier van reizen beginnen echter de avonturen hoe langer hoe zeldzamer te worden
Dit ondervond onze reiziger weldra tot zijn groote teleurstelling en toen hij een vijftal weken doelloos van stad naar stad gezworven had zonder iets anders te ontmoeten dan een vluchtige vriendschap van hoogstens een paar dagen of een betaalde liefde van enkele uren begon het reizen hem tegentestaan
Het was op de terugreis dat zijn koffer voor de eerste maal aan het onverwachte een plaatsje gaf in zijn uur voor uur ja soms minuut voor minuut afgebakend reisplan Was dus zijn eerste gevoel verontwaardiging tegen eene directie geweest die hem dwingen durfde ter wille van een gebroken koffer in een onaanzienlijk oord te overnachten waarvan hij den naam niet eens kende de bijna uitgedoofde hoop op avontuur die aanstonds weer opflikkerde deed hem in het geval berusten en er zelfs een zeker genoegen in scheppen
Dit laatste scheen echter van zeer korten duur te zullen zijn
Het uiterlijk van Le jet deau - een naam dien het hôtel waarschijnlijk aan het volslagen gebrek aan water in de nabijheid der stad ontleende - was niet geschikt om een jeugdige fantasie belust te maken op de avonturen die haar binnen zulke muren konden wachten
Het was een laag wit-gepleisterd gebouwtje op een bruin aangestreken rez-de-chaussée rustend die met houtwerk bekleed moest schijnen maar op te veel plaatsen zijn verf verloren had om in dit opzicht nog eenige illusie overtelaten Boven de dubbele deur die wijd openstond prijkte het woord Café met gele letters en voor de ramen trachtten een paar vervelooze ijzeren tafels en houten stoelen het bewijs te leveren dat het lokaal inderdaad nog als koffiehuis dienst deed
Voor het overige was het vijfvensterig huis tusschen de twee dakraampjes en het genoemd café slechts een enkele verdieping rijk waar zich het achttal kamers bevond die den naam van Hôtel du Jet deau moesten rechtvaardigen Met groote eertijds zwarte nu grauwe letters prijkte deze naam boven de bruine bovenlijst van de koffiezaal
Toen George met zijn geleider binnentrad was er geen enkele bezoeker aanwezig ook de plaats achter het buffet was ledig In der haast merkte hij nog op dat een kleine glazen deur met een gordijntje bedekt het opschrift droeg restaurant toen een andere glazen deur naast het buffet openging en een oude vrouw voor den dag kwam die op tamelijk onvriendelijken toon vroeg wat de heeren verlangden De drager rekende het zich tot plicht Madame met het ongeval van George bekend te maken en het gerimpeld gelaat van de leelijke oude trachtte zich tot een glimlach te vertrekken welke haar schoonheid niet verhoogde Met haar levendige grauwe oogen die in de diepe schaduwen van een paar borstelige grijze wenkbrauwen verscholen waren monsterde zij den vreemdeling van het hoofd tot de voeten terwijl zij zich met een menigte woorden bereid verklaarde hem de mooiste kamer van haar hôtel aftestaan - die eigenlijk al door een ander besteld was Zij zou bovendien terstond iemand uitsturen om den smid te halen die den zwakken koffer met een paar stevige ijzeren banden moest voorzien Van een donker bord waarop de nummers der kamers nauwelijks meer leesbaar waren greep zij toen een der minst verroeste sleutels die op No 5 hing en noodigde George uit haar te volgen
De trap was steil en stoffig de drager had moeite zijn koffer naar boven te wringen
Zoodra George het vertrekje was binnengetreden duwde hij de beide vensters en de gesloten zonneblinden open want de lucht was duf van onbewoondheid De drager nam met een goede fooi in de hand buigend afscheid en de grijnzende oude vroeg of mijnheer nog iets te bevelen had
'Le serrurier aussi vite que possible voilà tout ce que je désire'
'Monsieur sera servi En cas que monsieur aurait besoin de quelque chose il naura quá sonner Tenez comme ça' De bruine magere vingers trokken daarop aan een bruin koord dat naast de deur hing en een flauw geklingel bewees dat de verbinding met de schel nog in orde was George antwoordde 'merci' en de oude ging heen
Na al de droombeelden die onzen reiziger bij het inpakken van zijn rampzaligen koffer hadden voorge-zweefd was er iets belachelijks in het eerste en zeker laatste avontuur waarmede de reis hem afscheepte Misschien zou hij er inderdaad om gelachen hebben als de omgeving iets opwekkender ware geweest Maar de kale witte muren van het vertrekje door het smalle bed met de rood en wit gestreepte gordijntjes in den eenen hoek door een roodbruin geverfde latafel in den anderen en door twee matten stoelen met een waggelende waschtafel daar tusschen gestoffeerd de open haard waarin een verroeste tang op een hoop papieren gebroken fleschjes en sigaretten-eindjes rustte de gebarsten spiegel die voor drie vierden van zijn oppervlakte nauwelijks eenige sporen van foeliesel meer vertoonde dat alles maakte een indruk van armoede ouderdom en verlatenheid die den blijmoedigste zou hebben neergedrukt En toen George het hoofd naar buiten stak was t alsof ook het landschap diezelfde armoede dienzelfden ouderdom en diezelfde verlatenheid ademde In de rondte niets dan grauwe bouwvallige huisjes waarvoor kippen en varkens in mest en slijk dartelden vooze knotwilligen langs uitgedroogde slootjes en een lange laan die rechts met magere populieren links met kleine linden beplant op het grauwe stations-gebouw uitliep Op dit oogenblik was daar behalve de terugkeerende kruier met zijn piependen wagen slechts een tweetal havelooze kinderen te zien die zich vermaakten met het loskrabben van het dunne gras aan den slootkant
Juist rees er een vroolijke witte wolk boven het station omhoog een schelle fluit trilde uitdagend door de lucht de trein was vertrokken -
De koffer moest uitgepakt worden dat was duidelijk Indien het ding nog niet was vast geroest zou hij zijn goed zoolang in de latafel bergen Het ding bleek nog niet vastgeroest te zijn de sleutel draaide om en na een ruk rechts en een ruk links schoot de eerste lade vooruit George knielde naast zijn koffer neder en begon de zorgvuldig ingepakte kleedingstukken op het Handelsblad overtebrengen dat hij in het stoffige meubel had uitgevouwen
Een paar minuten hiermede bezig meende hij een zacht kloppen op de deur te hooren
Hij luisterde even en het kloppen werd iets harder herhaald
'Entrez'
De meening dat het de oude was die binnenkwam deed hem zonder opkijken met uitpakken voortgaan toen een zwart vrouwenkleedje langs hem henen schoof en hij zich herinnerde dat de oude in het bruin was gekleed Hij richtte zich half overeind en zijn blik viel op een slank middel en een blank halsje waarop een zware donker bruine vlecht rustte
Dus was er dan toch iets jongs in huis
Terwijl het meisje een karaf water en een glas op de waschtafel neerzette sprong hij op
'Bonjour petite' Reeds strekte hij de hand naar haar middel uit toen zij het hoofd omwendde en hem aanzag
De opgeheven arm zonk weer omlaag zwijgend staarde hij haar een paar seconden aan werktuigelijk fluisterden zijn lippen 'God welke oogen' en toen was zij verdwenen -
Maar dat was immers belachelijk Hij die gewoon was met alle aardige kamerkatjes uit de hôtels op zulk een vertrouwelijken voet omtegaan dat de teederste verhouding tot de schoonen van die maatschappelijke kaste hem niet eens meer den naam van avontuur waardig scheen zou zich door de oogen van een kind uit een smerige herberg van een vergeten provincie-stadje dusdanig uit het veld laten slaan dat hij haar niet eens om het middel durfde vatten Hij zou aarzelen voor tijdverdrijf zich eenmaal datgene te veroorloven wat zich elken dag misschien het heele garnizoen niet ontzegde Schaam je George
Aanstonds gescheld zooals de oude t heeft voorgedaan het een of ander likeurtje besteld met het plechtig voornemen geen droppel van het vergift te proeven en dan aanstonds die dwaasheid hersteld
Hij schelde en het meisje kwam terug maar bleef aan de deur staan
Hij beschouwde haar met aandacht
Zij was lang en slank van gestalte maar te hoekig te armoedig van lijnen om schoon te mogen heeten Het gelaat met de bleeke lippen droeg eveneens te duidelijke sporen van ontbering en vermoeienis dat het zich de weelde van mooi te zijn had kunnen veroorloven De oogen alleen de donkerbruine gazellen-oogen onder de zwarte wimpers die in hun blauwachtig wit als zwarte diamanten glansden in bleeke opalen gevat oefenden een zonderlinge werking op George uit Haar zeldzame schoonheid trok hem aan doch het schuwe wantrouwen van haar blik stootte hem tegelijkertijd af als een scherp wapen dat tegen zijn borst werd gericht Het arme kind gebruikte onbewust dat wapen waarmee de natuur het voor den levensstrijd had toegerust maar de gedachte dat hij immers maar een deern uit een herberg tegenover zich had moest het in Georges oogen weldra zijn kracht ontnemen
'Entrez donc mon enfant'
'Indien mijnheer Hollander is wij zijn allen uit Maastricht'
De uitroep van George was haar dus niet ontgaan
'Een landgenoote des te beter maar kom toch binnen Het tocht hier onverdragelijk'
Met deze woorden vatte hij haar bij de hand trok haar zacht naar binnen en liet de deur achter haar toevallen Weerstand bood zij niet maar het ovale kopje week tusschen de schouders terug de donkere wenkbrauwen trokken boven het fijne neusje samen en strak bleef haar blik op hem rusten
'Wat verlangt u'
'Ik verlang niets ik smeek alleen'
Zij trachtte haar hand terugtetrekken maar George hield ze vast
'Nu wat wil u'
'Een kus'
Met een ruk was zij los en twee stappen achteruitgesprongen George dacht aan die schichtige huisdieren welke iedereen liefheeft en iedereen sart
'Wees niet kinderachtig Ik doe je immers geen kwaad'
'Ach laat mij'
Er was zoo iets dringends in dit 'laat mij' dat George het onmogelijk verwarren kon met de schijnbare tegenstribbelingen waaraan hij bij dergelijke ondernemingen was gewend Ook keek hij haar weer een oogenblik besluiteloos aan voordat hij zijn aanval dorst hervatten maar t was immers maar een kind uit een herberg
'Kom wees nu niet mal Antje Truitje of hoe heet je'
'Hanna'
'Nu Hanna dan willen wij vrede sluiten'
Weer strekte hij den arm uit ten einde haar om het middel te vatten en haar blik zou hem niet meer weerhouden hebben toen de grimmige bijna heesche toon van haar stem door zijn ooren sneed als het geblaas van een kat
'Laat mij'
Hij schrok terug en Hanna was verdwenen -